İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü, ülkemizde tiyatro sanatının düşünsel, kuramsal ve yazınsal alanda yaşadığı boşluğu giderebilmek amacıyla tiyatro araştırmacısı, dramaturg ve tiyatro eleştirmeni yetiştirmek üzere 1992 yılında yüksek lisans programıyla faaliyetlerine başlamıştır. Bölüm, dramaturji eğitiminin yanı sıra, tartışma boyutuyla tiyatro sanatına önemli bir ivme kazandıracak olan ve ülkemizde ilk kez akademik bir eğitim kapsamına alınan tiyatro eleştirisine yönelik çalışmalara programında uygulama alanı sağlaması açısından da önemli bir yere sahiptir. 2008 yılından itibaren Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü bünyesinde, “Tiyatro Eleştirisi ve Teorisi Anabilim Dalı” ve “Dramaturji ve Dramatik Yazarlık Sanatı Anabilim Dalı” olmak üzere iki yeni anabilim dalı açılmış, bölümün faaliyet alanları genişlemiştir.

Çalışma Alanları:

Dramaturji ve tiyatro eleştirisi eğitimi sadece kuramsal bilgileri ve teknikleri aktarmak olarak düşünülmemelidir. Dramaturji ve tiyatro eleştirisi eğitiminin temel hedefi çok yönlü ve eleştirel düşünmeyi öğretmektir. Bu açıdan da verilen tüm bilgilerin düşünsel düzeyde özümsenmesi gerekir ki bu da öğrencinin etkin katılımını sağlayan yaratıcı bir eğitimi öngörür. Bölümün eğitim sistemi, öğrenci odaklı, araştırma, tartışma ve bunların sürekli makale ve tezlere dönüştürülmesi esaslarına dayalı olduğundan özgün çalışmaların ortaya çıkmasına olanak tanımaktadır. Bölüm eğitim programını, metin çözümleme ve araştırmaya yönelik çalışmalar, yazınsal metinlerin çokanlamlılığının çıkarılması, yazma becerisinin geliştirilmesi, bilimsel araştırma yöntemlerinin öğretilmesi, sözlü anlatımın geliştirilmesi, güncel olanın yakalanması, tarih bilincinin uyandırılması, disiplinlerarası çalışmalara yer verilmesi ve kültürlerarası etkileşime yönelik araştırmalar yapılması gibi başlıklarda şekillendirmektedir. Ayrıca bölümün kuruluşundan bu yana tiyatroyu alternatif bir eğitim modeli olarak geliştirmeye çalışan “Eğitimde Tiyatro” proje çalışmaları, eğitim sistemine ve toplumsal gelişmeye alternatif bir katkı önerisi olarak değerlendirilebilir. Yanı sıra, Alman Kültür Derneği ile işbirliği içinde değişim programları, bir dizi seminer ve sempozyum gerçekleştirilmiş olup, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, Uluslararası Tiyatro Eleştirmenliği Birliği, İstanbul Devlet Tiyatroları, Tiyatro Dergisi, 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti Ajansı gibi kuruluşlarla ortaklaşa yapılan eğitime ve akademik çalışmalara yönelik faaliyetler sürdürülmektedir.

 İş Olanakları:

Bölümden mezun olan öğrencilerin esas olarak tiyatro alanında kuramcı ya da uygulamacı olarak çalışmaları öngörülmektedir. Mezunların özel veya ödenekli tiyatrolarda dramaturg, metin yazarı, yönetmen olarak, çeşitli dergi, gazete ya da televizyon kuruluşlarında ve yayınevlerinde eleştirmen, muhabir, metin yazarı ya da editör olarak, sinema veya televizyonda dramaturg, metin yazarı ya da senarist olarak çalışabilmeleri mümkündür. Bunun yanı sıra bölümün önemli çalışma alanlarından biri “Eğitimde Tiyatro” olduğundan, mezunlarımızın çeşitli okullarda eğitimde drama çalışmaları yapmaları, eğitim formasyonunu tamamlamaları halinde ise öğretmenlik hakkını elde etmeleri mümkündür

Bölümümüzün Amaçları:

Dramaturji ve tiyatro eleştirisi eğitiminin temel hedefi çok yönlü ve eleştirel düşünmeyi öğretmektir. Bu açıdan da verilen tüm bilgilerin düşünsel düzeyde özümsenmesi gerekir ki bu da öğrencinin etkin katılımını sağlayan yaratıcı bir eğitimi öngörür. Bölümün eğitim sistemi, öğrenci odaklı, araştırma, tartışma ve bunların sürekli makale ve tezlere dönüştürülmesi esaslarına dayalı olduğundan özgün çalışmaların ortaya çıkmasına olanak tanımaktadır. Bölüm eğitim programını, metin çözümleme ve araştırmaya yönelik çalışmalar, yazınsal metinlerin çokanlamlılığının çıkarılması, yazma becerisinin geliştirilmesi, bilimsel araştırma yöntemlerinin öğretilmesi, sözlü anlatımın geliştirilmesi, güncel olanın yakalanması, tarih bilincinin uyandırılması, disiplinlerarası çalışmalara yer verilmesi ve kültürlerarası etkileşime yönelik araştırmalar yapılması gibi başlıklarda şekillendirmektedir. Ayrıca bölümün kuruluşundan bu yana tiyatroyu alternatif bir eğitim modeli olarak geliştirmeye çalışan “Eğitimde Tiyatro” proje çalışmaları, eğitim sistemine ve toplumsal gelişmeye alternatif bir katkı önerisi olarak değerlendirilebilir. Yanı sıra, Alman Kültür Derneği ile işbirliği içinde değişim programları, bir dizi seminer ve sempozyum gerçekleştirilmiş olup, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, Uluslararası Tiyatro Eleştirmenliği Birliği, İstanbul Devlet Tiyatroları, Tiyatro Dergisi gibi kuruluşlarla ortaklaşa yapılan eğitime ve akademik çalışmalara yönelik faaliyetler sürdürülmektedir.

Prof. Dr. Zehra İpşiroğlu yönetiminde 1992 yılında kurulan Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü, saptamış olduğu hedeflere ulaşmak, bölümde görev alacak donanımlı öğretim elemanlarını yetiştirmek için, 1992 yılı ve sonrasında uyguladığı yüksek lisans ve doktora programlarında çekirdek öğretim kadrosunu da oluşturmuş, öğretim elemanları yüksek lisans ve doktora programlarına katılan ve başarıyla tamamlayan kişiler arasından seçilmiştir.

1994-95 öğretim yılında lisans programını açan bölüm, 1998 yılında ilk mezunlarını vermiştir. 2000 yılına kadar özel yetenek sınavıyla öğrenci alınmış, bu tarihten sonra ise, özel yetenek sınavı kaldırılarak öğrenci kabulü merkezi sisteme bağlanmış ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı’yla öğrenci alımına başlanmıştır. Prof. Dr. Zehra İpşiroğlu’nun emekli olmasının ardından, akademik çalışmalar ve etkinlikler Prof. Dr. Dikmen Gürün'ün başkanlığında sürdürülmüş, Prof. Dr. Dikmen Gürün’ün de haziran 2008’de emekliye ayrılmasıyla bölüm başkanlığına Prof. Dr. Kerem Karaboğa atanmıştır. 

2008 yılı itibariyle, bölümümüz bünyesinde, “Tiyatro Eleştirisi ve Teorisi Anabilim Dalı” ve “Dramaturji ve Dramatik Yazarlık Sanatı Anabilim Dalı” olmak üzere iki yeni anabilim dalı açılmış, bölümün faaliyet alanları genişlemiştir. Yeni anabilim dallarının açılmasıyla bölümümüz 2009-2010 döneminden itibaren yeniden Özel Yetenek Sınavı’yla öğrenci kabul etmeye başlamıştır. Fakat 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılı itibariyle YÖK'ün aldığı bir kararla, özel yetenek sınavı kaldırılmış ve bölümümüz yeniden ÖSYM'nin düzenlediği merkezi sınavla öğrenci almaya başlamıştır.